บ้านไร่

นี่คือบ้านที่ฉันกล่าวลา เป็นเวลาอีกเนิ่นนานต่อมาที่ฉันไม่ได้เห็นบ้านเหมือนเช่นนี้อีก เรื่องก็คือ ฉันกำลังมาถึงพรมแดนในภูเขาแอลป์สฺ ณ ที่นี้ คือที่สิ้นสุดของภาคเหนือ, สถาปัตยกรรมแบบเยอรมัน, ชนบทเยอรมัน และภาษาเยอรมัน

ช่างงดงามเหลือเกินที่ได้มาข้ามพรมแดนนี้ ชายพเนจรกลายเป็นคนสมัยโบราณไปได้ในหลายทาง เช่นเดียวกับพวกร่อนเร่เป็นคนโบราณกว่าชาวไร่ ฉันรู้สึกเหมือนคนอื่นๆ ว่า ความปรารถนาที่จะได้ไปถึงอีกด้านหนึ่ง ที่ซึ่งทุกสิ่งพรักพร้อมอยู่แล้ว เป็นสัญลักษณ์แห่งหนทางสู่อนาคต

ถ้าคนอื่นๆ จำนวนมากเกลียดชังพรมแดนระหว่างประเทศเท่าที่ฉันรู้สึก ก็คงไม่มีสงครามและการกั้นขวางอีกต่อไป ไม่มีสิ่งใดในโลกอีกแล้วที่น่าขยะแขยงและน่าชังเท่าพรมแดน อาจเปรียบเสมือนปืนใหญ่ หรือพวกนายพล ซึ่งตราบใดยังมีสันติ ความรัก และความเมตตา ตราบนั้นก็ไม่มีผู้ใดให้ความสนใจ- - -แต่ทันใดที่เกิดสงครามและความบ้าคลั่ง พวกนั้นก็จะกลายเป็นสิ่งเร่งด่วนและศักดิ์สิทธิ์ เมื่อสงครามเกิดขึ้น คนเพเนจรอย่างเราจะเจ็บปวดและถูกจองจำ ขอให้ภูติผีมาเอาพวกนั้นไปเสียเถิด!


ฉันกำลังวาดรูปในบ้านในสมุดบันทึก ดวงตาของฉันละทิ้งทุกสิ่งที่คุ้นเคยไปอย่างแสนเศร้า หลังคาแบบเยอรมัน, โครงสร้างของบ้านแบบเยอรมัน, กระเบื้องมุงหลังคา, ทุกอย่างที่ฉันรัก

อีกครั้งหนึ่งที่ฉันรักทุกสิ่งทุกอย่างที่บ้าน เพราะฉันจะต้องจากมันไป พรุ่งนี้ฉันจะรักหลังคาอื่นๆ กระท่อมหลังอื่นๆ ฉันจะไม่ละทิ้งหัวใจไว้เบื้องหลัง อย่างที่เขาเขียนกันในจดหมายรัก เปล่าหรอก ฉันจะเอาหัวใจติดตัวไปด้วย เมื่อเดินเหนือทิวเขา เพราะฉันปรารถนาหัวใจตลอดเวลา

ฉันเป็นคนพเนจร ไม่ใช่ชาวไร่ ฉันเป็นผู้ชื่นชมความไม่ซื่อ, ความเปลี่ยนแปลง, ความวิจิตรพิสดาร ฉันไม่แยแสที่จะยึดมั่นในความรักต่อผืนดินอันว่างเปล่าที่ใดที่หนึ่งบนพิภพนี้ ฉันเชื่อว่า สิ่งที่เรารักเป็นเพียงสัญลักษณ์เท่านั้น เมื่อใดก็ตามที่ความรักของเราเกิดความผูกพันกับสิ่งหนึ่ง, ความเชื่อหนึ่ง, คุณธรรมหนึ่ง ฉันจะรู้สึกเคลือบแคลง

ขอให้ชาวไร่จงโชคดี! ขอให้ชายผู้เป็นเจ้าของสถานที่นี้จงโชคดี, ทั้งคนที่ทำงานในไร่, คนซื่อสัตย์, ผู้มีคุณธรรม! ฉันสามารถรัก, เคารพ, ริษยาเขา แต่ฉันเสียเวลาไปครึ่งชีวิตแล้วที่จะอยู่อย่างเขา ฉันต้องการเป็นสิ่งที่ฉันไม่ได้เป็น ฉันถึงกับอยากเป็นกวีและเป็นคนชั้นกลางในขณะเดียวกัน ฉันอยากเป็นจิตรกรและคนช่างฝัน แต่ฉันก็อยากเป็นคนดี, คนที่อยู่กับบ้านด้วย

ฉันคิดไปยืดยาว จนได้รู้ว่า คนเราไม่อาจเป็นได้ทั้งสองอย่าง ไม่อาจมีได้ทั้งสองอย่าง ฉันเป็นคนพเนจร ไม่ใช่ชาวไร่ ฉันเป็นผู้แสวงหา มิใช่ผู้เก็บรักษา เป็นเวลาช้านานที่ฉันแช่งด่าตัวเองต่อพระผู้เป็นเจ้า และบทบัญญัติซึ่งเป็นเพียงรูปสักการะบูชาสำหรับฉันเท่านั้น

นี่คือสิ่งที่ฉันทำผิด, ความรวดร้าวของฉัน, ความยุ่งยากในโลกอันเจ็บปวด ฉันเพิ่มความผิดและความเจ็บปวดของโลกนี้ขึ้นอีก โดยทำร้ายตนเอง โดยไม่กล้าเดินไปหาเครื่องช่วยให้ตัวพ้นภัย หนทางช่วยให้พ้นภัยมิได้ไปทางซ้ายหรือทางขวา- - -มันนำไปสู่ดวงใจของเธอเอง ณ ที่นั้นเท่านั้น คือพระเจ้า และสันติสุข

ลมชื้นของภูเขาโชยผ่านฉันไป เบื้องหน้าคือเกาะสีน้ำเงินแห่งสวรรค์ กำลังจ้องมองลงมายังประเทศอื่นๆ ภายใต้สวรรค์เหล่านี้ที่ฉันจะมีความสุขเป็นบางครั้ง และบางคราวฉันจะคิดถึงบ้าน ฉันเป็นคนเต็มคน เป็นนักพเนจรที่แท้จริง จึงไม่ต้องคิดถึงบ้าน แต่ฉันรู้ ฉันไม่ใช่คนสมบูรณ์แบบ ไม่พยายามแม้แต่จะให้สมบูรณ์แบบ ฉันต้องการชิมรสชาติของความคิดถึงบ้าน เช่นเดียวกับลองลิ้มรสความสนุกสนาน

ฉันกำลังป่ายปีนเข้าไปในสายลม หอมกลิ่นสถานที่และระยะทางไกลออกไป, เพิงเก็บน้ำและภาษาต่างด้าว, แนวภูเขาและสถานที่ภาคใต้ ช่างเป็นดินแดนที่เต็มไปด้วยความหวัง

ลาก่อน บ้านไร่เล็กๆ และบ้านเกิดเมืองนอนของฉัน ฉันขอลาจากไปดังเช่นชายหนุ่มลาจากแม่ของเขา เขารู้ว่าถึงเวลาจะต้องลาไปแล้ว และเขารู้ด้วยว่า เขาไม่มีวันละทิ้งแม่ไปได้โดยสิ้นเชิง แม้ว่าจะปรารถนาก็ตาม.

จากบทหนึ่งใน ร่อนเร่พเนจร (Wandering)
เฮอร์มันน์ เฮสเสะ : ประพันธ์
สาลินี คำฉันท์ : แปลเป็นภาษาไทย

สมัยยังเด็ก ผมชอบไปเล่นพิมพ์ดีดในที่ทำงานของพ่อ
คำที่พิมพ์ง่ายคำหนึ่ง คือ สงคราม

เพราะเมื่อพิมพ์นิ้วจะไต่ไล่ลงเรื่อยๆ นั่นคือ ส่วนหนึ่งที่ย้ำเตือนผมเสมอว่า
สงครามมีแต่นำไปสู่หนทางที่ต่ำลง

คนพเนจรมากมายระทมทุกข์กับความบาดหมางของพรมแดนที่ไม่มีอยู่จริง

ในประเทศไทยเอง เกิดพรมแดน และแผนที่

เมื่อสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่สี่นี่เอง

เพราะอังกฤษต้องการทำแผนที่แยกดินแดนให้ชัดเจน

รัฐชาติไม่ได้เกิดมาพร้อมกับสำนึกเมื่อเราลืมตามาบนโลก

เราต่างถูกเสี้ยมสอนให้เข้าใจว่าเราเป็นคนของรัฐใดรัฐหนึ่ง

ในสมัยยังไม่มีใครสนใจว่า

พรมแดนของประเทศมีอยู่ถึงตรงที่ใดนั้น

ต้องไปถามคนที่ใช้ชีวิตในบริเวณนั้นเอาเอง...

สงคราม เอยสงคราม

มนุษย์เราฆ่ากันด้วยเรื่องใดได้บ้างนะ ?

ใครสักคนภายในตะโกนออกมา

"จำเป็นต้องมีเหตุผลด้วยหรอกหรือ?"

ใครสักคนภายใน คอตก และหม่นเศร้า

คนพเนจรยังต้องกลัดความทุกข์ระทมต่อไป...

*ถ้อยคำและประโยคที่เน้นตัวหนาเป็นการกระทำด้วยความนิยมของผมเอง

ไม่ได้มีอยู่ในต้นฉบับแต่อย่างใด